„Fałszywi przyjaciele” w języku słowackim

Pochodzące z języka angielskiego tak popularne określenie ‘fałszywy przyjaciel’ (ang. false friend) oznacza parę słów lub wyrażeń brzmiących w dwóch językach tak samo lub podobnie, ale mających zupełnie inne znaczenie. W literaturze przedmiotowej bywają one określane rozmaicie, również jako:  fałszywi przyjaciele tłumacza, aproksymaty,  falsi-ekwiwalencja między językowa,  heterofemia językowa,  pozorne odpowiedniki, tautonimy czy złudne odpowiedniki. Wszystkie powyższe nazwy są określeniami tego samego zjawiska występowania podobnych lub takich samych jednostek leksykalnych w dwóch (lub więcej) językach.
Pułapki leksykalne mogą sprawiać wiele problemów przy nauce niemal każdego języka obcego. Przy nauce słowackiego takich zdradliwych słów i wyrażeń jest bardzo wiele, gdyż spora część słownictwa w języku słowackim pokrywa się z wyrazami mającymi takie samo lub podobne brzmienie po polsku, choć znaczącymi często właśnie coś zupełnie innego. Przysłuchując się osobie mówiącej po słowacku, Polak może odnieść wrażenie, że właściwie rozumie o co chodzi i mówiąc po polsku również zostanie zrozumiany przez Słowaków. Rzeczywiście, aż 70% słownictwa słowackiego to wyrazy używane w identycznej lub nieco zmodyfikowanej formie w języku polskim. Bardzo łatwo jednak o pomyłki.
Błędne zrozumienie lub użycie niektórych słów może prowadzić do nieporozumień, pomyłek lub zabawnych sytuacji. Poniżej kilka przykładów:
słowacki čerstvý – to po polsku świeży,
słowacka frajerka – to po polsku dziewczyna,
słowacki frajer – to po polsku chłopak,
słowacki nápad – to po polsku pomys,ł
słowackie jahody – to po polsku truskawki,
słowacka farba – to po polsku kolor,
słowacki manažér odbytu– to po polsku menedżer sprzedaży,
słowacki pas – to po polsku paszport,
słowackie rovno – to po polsku prosto,
słowacki zakonnik – to po polsku kodeks,
słowacka handra – to po polsku szmata.

Warto zatem zaraz na początku nauki słowackiego zapoznać się z listą wyrażeń i słów najczęściej mylonych z polskimi wyrazami i wyrażeniami o podobnym brzmieniu, zwłaszcza, że lista zdradliwych słów w języku słowackim jest znacznie dłuższa aniżeli wymienione powyżej przykłady…

Zobacz podobne wpisy:

„Fałszywi przyjaciele” w języku chorwackim

„Fałszywi przyjaciele” w języku czeskim

„Fałszywi przyjaciele”  w języku serbskim

„Fałszywi przyjaciele” w języku chorwackim

Kontynuując temat pułapek leksykalnych, przypatrzmy się na jakie pułapki narażone są osoby rozpoczynające naukę języka chorwackiego lub już posługujące się tym językiem.
Tzw. „fałszywi przyjaciele” szczególnie licznie występują w tych językach, w których jest wiele powiązań leksykalnych z językiem polskim. W szczególności są to zatem języki słowiańskie, w których część słownictwa pokrywa się z wyrazami występującymi w języku polskim. Niestety, często mają one zupełnie inne znaczenie niż mogłoby się wydawać. Stąd, mówimy o „fałszywych” przyjaciołach, gdyż najłatwiej jest potknąć się na takim słowie, które wydaje się oczywiste.
„Fałszywi przyjaciele” komplikują życie nie tylko osobom rozpoczynającym naukę danego języka obcego, ale często nawet tłumaczom, zwłaszcza początkującym. Często zatem takie pułapki językowe nazywane są również „fałszywymi przyjaciółmi tłumacza”. Zbieżność brzmienia niektórych wyrazów potrafi uśpić czujność, a stąd już tylko krok do wpadki lub ośmieszenia się.

Temat fałszywych podobieństw między językiem polskim i chorwackim został obszernie opracowany w książce E. Tokarza Pułapki leksykalne. Słownik aproksymatów polsko-chorwackich. Publikacja ta wymienia i opisuje niemal 600 par haseł fałszywych podobieństw między językiem polskim i chorwackim, a każde pojęcie po polsku i po chorwacku zostało opatrzone definicją. To jedyne tego typu opracowanie zawiera cały szereg mniej lub częściej używanych wyrazów i zwrotów, przy czym – jak nadmienia we wstępie autor – z pewnością nie wyczerpuje tematu.

Poniżej umieszczamy przykłady pułapek językowych w języku chorwackim, na które przeciętny użytkownik tego języka może natrafić najczęściej.

Zacznijmy od kalendarza
Chorwackie nazwy miesięcy mogą sprawiać Polakom problemy. Chorwacki lipanj nie jest bowiem wcale lipcem, tylko czerwcem, a polski lipiec to po chorwacku srpanj. Warto o tym pamiętać, choćby żeby właściwie zarezerwować hotel lub pensjonat na wakacje. Ale rozbieżności te nie dotyczą wyłącznie miesięcy letnich. Zdradliwy jest też chorwacki listopad, czyli po polsku październik.
Zresztą w zakresie słów związanych z kalendarzem i czasem pułapek jest znacznie więcej. Chorwacka godina to po polsku rok, zaś polska godzina to po chorwacku sat. Na pytanie Koliko imate godina? powinniśmy zatem odpowiedzieć ile mamy lat, a nie podać która jest godzina.
Chorwacki wyraz jutro nie oznacza polskiego jutra, tylko rano, zaś chorwackie rano to po polsku wcześnie.

Kierunki, pytania o drogę
Do nieporozumień może również dojść podczas pytań o drogę. Chorwackie pravo to bowiem po polsku prosto, zaś polskie wyrażenie na zachód może zostać zrozumiane przez Chorwatów jako na zahod (czyli do toalety). Warto również pamiętać, że polski wyraz droga oznacza po chorwacku narkotyk.
Słysząc wokół siebie okrzyki polako, nie myślmy , że ktoś rozpoznał, że jesteśmy Polakami. Wyraz ten oznacza bowiem po polsku wolno, powoli.

Zakupy
Robiąc zakupy również musimy zachować czujność. Wybierając świeże owoce pamiętajmy, że chorwackie jagode to polskie truskawki, zaś polskie jagody to po chorwacku borovnice. Nie prośmy też o puszkę, bo może to wywołać konsternację (chorwacka puška to strzelba). Spokojnie natomiast możemy prosić o trup, czyli korpus, wyraz najczęściej używany w odniesieniu do świeżego, całego kurczaka. Warto też spróbować chorwackiego burka, bo nie jest to wcale potrawa z psa, ale smakowite ciasto nadziewane farszem mięsnym lub serem.

 

Jeśli trafimy do sklepu z odzieżą niech nie zdziwi nas, że spódnica to po chorwacku suknja, zaś polski wyraz sukienka tłumaczymy na chorwacki jako haljina. Chorwackie słowo kapa to też część ubioru (czapka), a nie pokrycie na kanapę. A kupując pamiątki nie oburzmy się, jeśli ktoś zaproponuje nam čipke – będą to po prostu tradycyjne, chorwackie koronki.

I na koniec garść różnic leksykalnych, których nie da się ująć w powyższe kategorie:
brak – małżeństwo
trudna – ciężarna
vrijedna –pracowita, wartościowa
slovo – litera
riječ – słowo
dvorac – zamek
luka – port
još – jeszcze
lud – szalony
pristojan – przyzwoity
čudna – dziwna
burza – giełda
hraniti – karmić
čuti – słyszeć
guz – pośladek
hodnik – korytarz
stolica – krzesło
cura– dziewczyna
spavati – spać

Zobacz podobne wpisy:

Fałszywi przyjaciele” w języku serbskim

„Fałszywi przyjaciele” w języku słowackim

„Fałszywi przyjaciele” w języku czeskim

Jak odróżnić języki azjatyckie

Kiedy mamy do czynienia z pismem azjatyckim, często napotykamy trudności w rozpoznawaniu czy to pisownia chińska, koreańska czy może japońska.

Rozróżnienie tych pisowni nie jest jednak aż tak skomplikowane. Poniższa grafika w bardzo przejrzysty i zabawny sposób obrazuje różnice w pisowni języka chińskiego, koreańskiego i japońskiego.

Źródło: http://imgur.com

No tak, ale jak zrozumieć słowa które dla nas Europejczyków brzmią nad wyraz obco? Cóż, chyba nie pozostaje nic innego jak wybrać się na kurs, na którym krok po kroku zdobędziemy chociażby podstawy do tego, by rozumieć wypowiedzi ustne w danym języku i zacząć się nim posługiwać.

Ciekawostki dotyczące języków azjatyckich:

Zobacz także:

Jakich języków warto się uczyć ?

Język chiński – czy opłaca się nauka tego języka ?

 

Najdziwniejsze języki świata

Na świecie jest wiele języków, które nam Europejczykom mogą wydawać się dość ekstrawaganckie, niezwykłe, albo nawet zabawne, nie tylko ze względu na sam zapis alfabetu, ale również pod względem dźwiękowym. Przykładem języka brzmiącego dla Polaków zabawnie jest chociażby język czeski. Daleko mu jednak do języków, które powszechnie uznawane są za najdziwniejsze języki świata.

  • Język rotokas narodził się w Papui-Nowej Gwinei i jest uważany za najprostszy język świata –alfabet tego języka składa się jedynie z 11 liter. Występuje w nim tylko 5 samogłosek i 6 spółgłosek. Mówi nim około 4000 osób zamieszkujących wyspę Bougainville.
  • Tuyuca należy do języka Indian ze wschodniej Amazonii i należy do najtrudniejszych języków świata. Jest językiem polisyntetycznym, co oznacza, że praktycznie nie ma w nim różnicy między słowem, a zdaniem, dlatego ze zlepków głosem powstają przedziwne słowa jak na przykład hóabãsiriga – co oznacza „nie wiedziałem jak to pisać”. Cechą, jaką czyni ten język jednym z najbardziej zdumiewających języków jest też występowanie wielu rodzajów. Podczas, gdy w języku polskim mamy rodzaj żeński, męski i nijaki, w języku tuyucarodzajów rodzajów jest aż 140. Językiem tuyuca mówi mniej niż 1000 osób.
  • Językiem arczyńskim posługują się mieszkańcy wioski Archib znajdującej się na wybrzeżu Morza Kaspijskiego w Rosji. Szacuje się, że posługuje nim zaledwie ok. 1000 osób, ale tylko i wyłącznie w formie mówionej, w ogóle nie posiada on bowiem formy pisanej. Stosowany jest głównie w sytuacjach nieformalnych – przede wszystkim porozumiewają się w nim członkowie rodzin i znajomi.
  • Na wyspie o nazwie Sentinel Północny  na terenie Indii żyje plemię uważane za jedno z ostatnich, któremu udało się uniknąć kontaktu z białym człowiekiem – to lud Sentinel, któremu udało się tak długo obronić dzięki unikalnej polityce witania wszystkich gości strzałami z łuków. Posiadają oni własny język – język sentinelski, który prawdopodobnie jest podobny do innych języków andamańskich – w grupie tej wszystkie rzeczowniki bazują na częściach ciała. Jednak poza tym nie wiemy o nim praktycznie nic – jest on tym samym chyba najbardziej tajemniczym językiem świata.
  • Język yupik to język eskimoski, używany zarówno na Alasce jak i na Syberii. Do jego zapisu używa się alfabetu łacińskiego. W zakresie tego języka mamy do czynienia z pięcioma głównymi odmianami, a jego poszczególni użytkownicy nie zawsze się rozumieją. Należy do grupy języków polisyntetycznych. Pojedyncze słowa w tym języku mogą zawierać w sobie bardzo wiele treści. Przykładowo, wyraz ‘tuntussuqatarniksaitengqiggtuq” oznacza „nie powiedział nam znów, że idzie polować na renifery” 🙂
  • Silbo gomero zwany także silbo (hiszp. silbar znaczy „gwizdać”) to  język gwizdów używany przez mieszkańców wyspy Gomera (Wyspy Kanaryjskie). Język ten powstał, aby ułatwić komunikację na długich dystansach, w górskich dolinach. Krzyk mógłby być niezrozumiały, echo kompletnie by go zaburzyło, podczas gdy gwizd niesie się idealnie. Spółgłoski i samogłoski w tym języku rozróżniane są na podstawie rosnącej lub opadającej częstotliwości, tym samym można w nim tworzyć pełne słowa i zdania.
  • Xhosa (lub Khosa) to jeden z ważniejszych języków z rodziny bantu. Językiem tym posługuje się południowoafrykański lud Xhosa, a liczbę użytkowników szacuje się na około 5,6 miliona osób. Zalicza się go do języków mlaskowych, a więc takich języków, których cechą charakterystyczną jest występowanie tzw. mlasków, mających status fonemów.
  • W brazylijskiej części dżungli amazońskiej żyją Indianie zwący się Pirahã, co oznacza „prości”. Język pirahã jest jedynym żywym językiem z rodziny mura. Mimo częstych kontaktów z kulturą zachodnią i językiem portugalskim większość członków plemienia pozostaje jednojęzyczna. Ludzie ci nie chcą uczyć się obcych języków (zwanych przez nich xapagáiso – zakrzywiony) w obawie przed utratą własnej tożsamości.
  • Język pitjantjatjara to język używany wśród Aborygenów z ludu Anangu, zamieszkujących środkową Australię. Jego cechą charakterystyczną jest to, że posiada tylko trzy samogłoski – a, i oraz u. Zapis dokonywany jest alfabetem łacińskim. Najdłuższe słowo w tym języku to nazwa wzgórza w południowej Australii – „Mamungkukumpurangkuntjunya”, co oznacza dosłownie „tam, gdzie sika diabeł” 🙂
  • Język !Xóõ używany w Botswanie słynie z ogromnej liczby fonemów. Używa się w nim 87 spółgłosek (w tym 20 mlaśnięć/klików), 20 samogłosek i 2 tony. Jest językiem khoisan z podrodziny tuu i porozumiewa się nim około 3 tysięcy osób zamieszkujących okolice Botswany i Namibii. Naukowcy twierdzą, że !Xóõ może być jednym z najstarszych języków świata – podobnym, dziesiątki tysięcy lat temu mieli się porozumiewać nasi wspólni przodkowie w Afryce .

Źródło: http://www.geekweek.pl/galerie/4220/najdziwniejsze-jezyki-swiata http://www.sekretypoliglotow.pl/25-ciekawych-faktow-na-temat-jezykow http://www.zafascynowanazyciem.pl/kultura-i-jezyki-najdziwniejsze-jezyki-swiata-czesc-2/ http://jeznach.neon24.pl/post/133341,ktory-najtrudniejszy-cz-ii

Sprawozdanie z działalności Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych za rok 2016

Jak co roku, działająca w Ministerstwie Sprawiedliwości Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych opublikowała dokument podsumowujący jej roczną działalność. W Sprawozdaniu z Działalności KOZ Tłumaczy Przysięgłych można zapoznać się z liczbą oraz rodzajami spraw rozpatrywanych przez Komisję w roku 2016.

Pełny raport z działalność KOZ Tłumaczy Przysięgłych można obejrzeć na stronach Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich pod tym linkiem.

Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych została powołana 1 września 2005 r, a jej rolą jest prowadzenie postępowań dyscyplinarnych dotyczących tłumaczy przysięgłych. Postępowania takie mogą być wszczęte na wniosek Ministra Sprawiedliwości lub wojewody. W skład Komisji wchodzi pięciu prawników oraz czterech tłumaczy przysięgłych.

Z opublikowanego Sprawozdania wynika, że w roku 2016 Komisja przeprowadziła łącznie 57 postępowań dyscyplinarnych, w odpowiedzi na 20 wniosków, które wpłynęły od Ministra Sprawiedliwości oraz 37 wniosków otrzymanych od wojewodów.

W 44 przypadkach potwierdzono naruszenie przez tłumaczy przysięgłych art. 14 pkt. 1 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, czyli wykonywanie obowiązków tłumacza z niezachowaniem szczególnej staranności i bezstronności.

Sprawozdanie prezentuje wyniki postępowań dyscyplinarnych z roku 2016 w różnych ujęciach, w tym również na wykresach. Sprawozdanie jest dokumentem udostępnianym do publicznej wiadomości, przy czym jest ono sporządzane w sposób ogólny, bez podawania szczegółowych danych osobowych tłumaczy.

Podobne artykuły:

Jak zostać tłumaczem przysięgłym

Platforma szkoleń dla tłumaczy literackich PETRA E-Network

 

Czym jest język migowy?

 

 

Język migowy to system znaków umownych wykonywanych przy użyciu gestów i mimiki, służący do porozumiewania się bez użycia narządu słuchu. Język migowy używany jest głównie przez osoby, u których doszło do uszkodzenia słuchu w stopniu znacznie utrudniającym albo wręcz całkowicie uniemożliwiającym odbiór mowy wyłącznie drogą słuchową.

Wbrew utartym opiniom, język migowy nie jest językiem uniwersalnym. Nie ma jednego ogólnoświatowego języka migowego, lecz istnieje wiele jego odmian o zasięgu terytorialnym, nie zawsze pokrywającym się z granicami obszarów etnicznych i języków fonicznych. Przykładowo angielski język migany używany na terenie Wielkiej Brytanii jest zupełnie inny od amerykańskiego języka migowego, którego zasięg obejmuje Stany Zjednoczone, ale również Meksyk, gdzie językiem urzędowym jest język hiszpański. W krajach, w których obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy (np. w Szwajcarii czy Belgii), występuje też odpowiednia większa liczba języków migowych. Liczba języków migowych na całym świecie jest trudna do oszacowania.

Społeczności Głuche stanowią na całym świecie grupę liczącą około 70 milionów osób. Głuchych od urodzenia, to jest rodzimych użytkowników języka migowego nazywa się Głuchymi, rozpoczynając to słowo wielką literą. Jest to praktykowane w wielu językach. Pomysł takiej regulacji dotyczącej zapisu tego terminu wysunęła niesłysząca Lucyna Długołęcka.

Wspólną cechą wszystkich języków migowych na świecie jest wykorzystywanie w przekazie kanału gestowo-wzrokowego, a nie – jak dzieje się to w przypadku języków mówionych – kanału głosowo-słuchowego.

Język migowy w Polsce

W Polsce funkcjonują równolegle dwa języki migowe – Polski Język Migowy (PJM) oraz tzw. System Językowo-Migowy (SJM).

Polski Język Migowy (PJM) jest naturalnym językiem osób niesłyszących, o odrębnej od języka polskiego strukturze gramatycznej. PJM jest w Polsce pierwszym językiem dzieci, których obydwoje rodzice są niesłyszący. Polski Język Migowy jest blisko powiązany z francuskim językiem migowym, poprzez wykorzystanie jednoręcznego alfabetu manualnego starofrancuskiego języka migowego.

PJM jest językiem wizualno- przestrzennym. Oznacza to, że przy przedstawieniu rzeczywistości dużą rolę odgrywają w nim różne formy przestrzenne, takie jak położenie tułowia, odchylenie głowy, mimika, spojrzenie, a przede wszystkim ruch (kierunek ruchu, zakres, tempo, intensywność, itp.).

Polski język migowy jest językiem żywym, stale się rozwija i wzbogaca, również o elementy zapożyczane z języka polskiego (np. znaki daktylograficzne) oraz znaki z innych języków migowych. Język ten w różnych zakątkach Polski jest różnorodny. Podobnie jak w przypadku języka mówionego, w języku Głuchych pochodzących z różnych regionów kraju mogą występować pewne różnice, które dotyczą przede wszystkim słownika.

W Polsce językiem tym posługuje się od 40 do 50 tysięcy osób, dla których jest on pierwszym, ojczystym językiem.

W odróżnieniu do wielu innych języków migowych na świecie, PJM nigdy nie został oficjalnie uznany za pełnoprawny język polskiej społeczności Głuchych.

System Językowo-Migowy (SJM) jest subkodem stworzonym przez osoby słyszące, w celu ułatwienia porozumiewania się z osobami głuchymi lub niedosłyszącymi. Język ten nie jest językiem naturalnym, lecz tworem sztucznym, opartym na połączeniu elementów języka polskiego i Polskiego Języka Migowego. Nie można go sobie przyswoić w naturalny sposób, tak jak na przykład PJM jest przyswajany przez dzieci od swoich niesłyszących rodziców. System Językowo-Migowy jest oparty na gramatyce języka polskiego. Osoby posługujące się nim budują zdania zgodnie z szykiem gramatycznym języka polskiego, dodając do tego znaki języka migowego.

System Językowo-Migowy jest powszechnie wykorzystywany w programach telewizyjnych. Systemu tego uczą się też na kursach osoby słyszące mające w zamyśle porozumiewać się z głuchymi, między innymi urzędnicy i tłumacze przysięgli języka migowego.

I jeszcze o różnicy między PJM i SJM…

Nauka języka migowego dla osób słyszących

Język migowy jest klasyfikowany jako jeden z trudniejszych języków do nauczenia się o stopniu trudności porównywalnym z takimi językami jak chiński czy arabski . Trudność przy jego nauce sprawia przede wszystkim odmienność kanałów komunikacyjnych, jakie są w nim wykorzystywane – mamy tu bowiem do czynienia z językiem wizualnym.

Kursy języka migowe organizowane są między innymi w Instytucie Polskiego Języka Migowego przy Uniwersytecie Warszawskim, czy na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

W Polsce brakuje jednak ciągle instytucji, które zajmowałyby się gruntownym kształceniem nauczycieli języka migowego, przez co metodyka jego nauczania jest ciągle niedostatecznie rozwinięta.

Brytyjski język migowy

Podstawowe zwroty w angielskim języku migowym:

 

 

Amerykański język migowy

Alfabet w amerykańskim języku migowym:

 

Japoński język migowy

Podstawowe zwroty w japońskim języku migowym:

 

 

Rosyjski język migowy

Alfabet i podstawowe zwroty rosyjskiego języka migowego:

https://www.youtube.com/watch?v=OZjiYcpD-5w

 

Niemiecki język migowy

Alfabet w niemieckim języku migowym:

 

Czeski język migowy

Podstawowe zwroty w czeskim języku migowym:

 

Francuski język migowy

Alfabet we francuskim języku migowym:

 

 

Literatura:

 

Szczepankowski B. (1994): Podstawy języka migowego. WsiP: Warszawa.

Tomaszewski, P., Rosik, P. (2003): „Czy Polski Język Migowy jest prawdziwym językiem?”. [W:] SKKN.

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy

 

Sposób przygotowywania tłumaczeń poświadczonych precyzuje Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 roku   http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20042732702.    Rodzaje czynności, jakie może wykonywać tłumacz przysięgły zostały określone w art. 13 tej ustawy. Zgodnie z nimi, tłumacz przysięgły ma prawo do sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na język obcy. W obecnym stanie prawnym tłumacz przysięgły, mający uprawnienia do dokonywania tłumaczeń w zakresie dwóch (lub większej liczby) języków obcych, nie ma natomiast prawa wykonywania bezpośredniego tłumaczenia poświadczonego między tymi językami. W obowiązującej ustawie nie ma bowiem o tym mowy. Zadaniem tłumacza przysięgłego w takich przypadkach jest zatem najpierw przetłumaczenie dokumentu z określonego języka obcego na język polski, a dopiero następnie przetłumaczenie go z języka polskiego na kolejny język obcy.

Wynikający z takiego stanu prawnego sposób przygotowywania tłumaczeń przysięgłych z języka obcego na obcy spotyka się często z niezrozumieniem ze strony klientów. Dodatkowo mylący może być fakt, iż jeszcze do niedawna obowiązywały przepisy pozwalające tłumaczom przysięgłym z uprawnieniami do dwóch lub więcej języków na wykonywanie bezpośrednich tłumaczeń między nimi. Było tak na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych, które pozwalało na tłumaczenie z języka obcego na inny język obcy w zakresie ustanowienia.

Jak zatem wygląda to obecnie w praktyce? Przyjmijmy, że klient przynosi do tłumaczenia dokument w języku angielskim, żądając jego przetłumaczenia na język niemiecki. Tłumacz wykonuje zatem najpierw tłumaczenie poświadczone z języka angielskiego na polski, a następnie z języka polskiego na niemiecki. Powstają zatem dwa odrębne dokumenty  – dwa tłumaczenia zapisane każde osobno pod innym numerem w repertorium. Oczywiście, należność za takie zlecenie również naliczana jest dwukrotnie.

Teksty prawne a teksty prawnicze

Nikogo nie trzeba przekonywać jak ogromne znaczenie ma właściwe tłumaczenie tekstów o charakterze prawnym.  Nierzadko od poprawnego tłumaczenia zależeć mogą losy ważnego kontraktu lub istotnych decyzji życiowych.  Pisząc o tłumaczeniach z dziedziny prawa, warto zahaczyć o temat często nie do końca rozumiany, to jest o różnicę między tekstami prawnymi a prawniczymi oraz językiem prawnym i prawniczym. Choć na pozór wydaje się, że pojęcia te są tożsame, w istocie różnica między nimi jest znacząca.

Język prawny a język prawniczy

Dokumenty prawne pisane są językiem prawnym, zaś prawnicze językiem prawniczym. Językiem prawnym jest język, jakim napisane są akty prawne i dokumenty tworzone przez organy ustawodawcze, zaś z językiem prawniczym mamy do czynienia przy języku, jakim posługują się osoby stosujące i interpretujące prawo, czyli prawnicy. Przykładami tekstów prawnych mogą być zatem ustawy, rozporządzenia, dekrety, ale również konstytucje czy umowy międzynarodowe. Język prawny cechuje się sformalizowanym i ściśle uporządkowanym słownictwem, co ma ułatwić w miarę jednolitą jego interpretację przez osoby zajmujące się danymi tekstami. Wśród  przykładów tekstów prawniczych znajdują się natomiast różnego rodzaju artykuły naukowe o tematyce prawniczej, analizy prawnicze, teksty w podręcznikach, ale także wszelkie inne dokumenty, które nie są tekstami prawnymi. Często właśnie takie teksty są przedkładane do tłumaczenia. Mogę to być różnego rodzaju umowy, pełnomocnictwa, dokumenty dotyczące spółek i różnego rodzaju akty notarialne. W przypadku tekstów prawniczych również mamy do czynienia ze specyficznym, fachowym językiem, którym rządzą z góry ustalone reguły oraz specyficzna składnia.

Jak rzetelnie tłumaczyć teksty prawne i prawnicze

Zawód tłumacza przysięgłego pociąga za sobą konieczność gruntownego poznania zagadnień prawa. Zgodnie z obowiązującą Ustawą o zawodzie tłumacza przysięgłego, obecnie uzyskanie tytułu tłumacza przysięgłego wiąże się z koniecznością zdania egzaminu ustnego i pisemnego z języka obcego. Egzamin bazuje w dużej mierze na tekstach z dziedziny prawa, dzięki czemu kandydaci na tłumaczy przysięgłych już na etapie przygotowań do przystąpienia do egzaminu są zobowiązani do przestudiowania dużej części zagadnień dotyczących różnych gałęzi prawa. Nie oznacza to bynajmniej w każdym przypadku uzyskania wiedzy na poziomie osoby po ukończeniu studiów prawniczych. Tym bardziej wiedzy tej nie można oczekiwać wprost po osobach, które tytuł tłumacza przysięgłego uzyskały na zasadzie mianowania, jeszcze przed wejściem w życie obowiązujących przepisów w zakresie powoływania nowych tłumaczy przysięgłych.

Niezależnie zatem od daty i formy nabycia uprawnień tłumacza przysięgłego warto wziąć po uwagę następujące uwagi dotyczące tego, w jaki sposób możemy zapewnić, aby tłumaczenie prawne czy prawnicze zostało wykonane w sposób rzetelny.

Po pierwsze czas

Tłumaczenia tekstów prawnych i prawniczych nie są zajęciem dla każdego. Wymagają nie tylko doskonałej znajomości języka dokumentu i języka, na który go tłumaczymy, ale również zagadnień prawnych, których dotyczy tekst. Zwłaszcza na początku naszej pracy jako tłumacz, przy tekstach z dziedziny prawa, przy tego rodzaju tłumaczeniach warto zarezerwować sobie znacznie więcej czasu, aniżeli na tłumaczenia tekstów o charakterze ogólnym. Tylko wówczas będziemy w stanie wygospodarować czas na wyjaśnienie wszelkich budzących wątpliwości terminów, sprawdzenie ich w słownikach i glosariuszach oraz tekstach oryginalnych.

Słowniki i teksty paralelne

Zaopatrzenie się w dobre i sprawdzone słowniki tematyczne wydaje się być pierwszą rzeczą, od jakiej powinien zacząć tłumacz,  a właściwie kandydat na tłumacza. Należy mieć jednak świadomość, że spora część dostępnych na rynku słowników może zawierać błędy. Bezwzględnie należy zachować zatem zasadę ograniczonego zaufania, zwłaszcza do słowników dwujęzycznych. O wiele bardziej owocne jest zawsze osobiste zapoznanie z opracowaniami danego tematu w języku źródłowym i docelowym.

Budując naszą wiedzę na temat prawa, warto uczyć się poprzez czytanie tekstów paralelnych w języku źródłowym i docelowym. Pozwoli to na poznanie terminologii stosowanej przy konkretnych aktach prawnych, czy dokumentach prawniczych. Podstawą jest tu zatem zaznajomienie się z podstawami prawa polskiego oraz z zarysem systemów prawnych kraju, na język którego tłumaczenia wykonujemy.  Przydatne może okazać się na przykład porównywanie oryginalnych tekstów ustaw, ze szczególnym zwróceniem uwagi na definicje stosowanych pojęć czy charakterystyczne zwroty.

Na własne potrzeby warto tworzyć sobie bazy tekstów paralelnych, z których można się uczyć, bądź z których można korzystać przy wykonywaniu konkretnych tłumaczeń.

Podobny cel może spełniać dostępny na rynku Zbiór dokumentów polskich dla tłumaczy przysięgłych, czy odpowiedniki tej publikacji w odniesieniu do innych języków. Niestety na chwilę obecną gotowe publikacje ze zbiorami dokumentów są dostępne jedynie w najbardziej popularnych językach takich jak angielski, niemiecki, francuski czy rosyjski. Zbiory takie obejmują podstawowe i autentyczne dokumenty i pisma, z którymi tłumacz przysięgły ma do czynienia w swojej pracy. Zbiór dokumentów polskich dla tłumaczy przysięgłych, autorstwa Zofii Krzysztoforskiej-Weisswasser zawiera na przykład nie tylko dokumenty z zakresu prawa handlowego i gospodarczego, ale również liczne przykłady pism i dokumentów z dziedziny prawa cywilnego, karnego, administracyjnego czy dokumentów z zakresu ubezpieczeń, opinii biegłych, zaświadczeń lekarskich, świadectw szkolnych i dyplomów.

Własne słowniki i glosariusze

Na podstawie tłumaczonych dokumentów oraz wszelkich tekstów pomocniczych, z którymi mamy styczność przy okazji realizacji tłumaczeń prawniczych, warto budować własne glosariusze. Jest to szczególnie istotne przy tzw. „małych językach”, w przypadku których słowniki terminologii prawnej nie zostały opracowane lub istniejące na rynku pozycje pozostawiają wiele do życzenia. Warto zwrócić uwagę, aby oprócz wyjaśnienia danego terminu odnotowywać również źródło tłumaczenia danego zwrotu.

Budowanie glosariuszy, zarówno w ramach stosowanych narzędzi CAT, jak również w innej formie, może okazać się jedyną drogą do zbudowania bazy słownictwa, z której będziemy mogli w przyszłości korzystać. Argumentem przemawiającym za stosowaniem tej metody jest również fakt, że słownictwo prawnicze rozwija się szybciej aniżeli wydawane słowniki i fachowa literatura dla tłumaczy.

Szkolenia i kursy

Uczestnictwo w kursach i szkoleniach dla tłumaczy, oprócz realnej korzyści w postaci zdobytej wiedzy, procentuje również nawiązaniem kontaktów z innymi tłumaczami i możliwością wzajemnego dzielenia się doświadczeniami i wątpliwościami. Szkoda, że specjalistyczne szkolenia z zakresu tłumaczeń prawniczych są dostępne wyłącznie dla najbardziej popularnych języków.

Zachowanie czujności

Nawet najbardziej doświadczony tłumacz wykonujący tłumaczenia prawne i prawnicze powinien być czujny na ewentualne pułapki znajdujące się w tekście. W praktyce tłumacza przysięgłego częstokroć możemy spotkać się z sytuacją, że z pozoru oczywiste stwierdzenia mają w rzeczywistości zupełnie inne znaczenie. Szczególność czujność należy zwrócić na ewentualne skróty myślowe i wszelkie elementy dokumentu budzące nasze wątpliwości.

Pokora

Z kwestią czujności wiąże się również zachowanie pokory, tak istotnej również w zawodzie tłumacza przysięgłego. Zrozumienie własnych braków  i dopuszczenie do myśli możliwości pomyłki pozwoli nam na uniknięcie ewentualnych błędów, a nam i naszym klientom nieprzyjemnych konsekwencji nierzetelnie wykonanego tłumaczenia.

Nauka języka słowackiego przez Internet

Od roku 2011 działa założona przez słowackie stowarzyszenie Edukácia@Internet strona internetowa www.slovake.eu, której podstawowym celem jest umożliwienie ludziom na całym świecie nauki języka słowackiego. Strona powstała przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej i obecnie jest dostępna bezpłatnie. Jej twórcy podkreślają jednak, że choć nie pobierają opłat za samą rejestrację i naukę języka, wsparcie finansowe ze strony jej użytkowników będzie mile widziane i pomoże w dalszym rozwoju strony.

Naukę języka słowackiego ułatwić ma dostępność strony w kilku wersjach językowych. Obecnie strona jest dostępna w języku słowackim, czeskim, polskim, angielskim, niemieckim, litewskim, hiszpańskim, francuskim, rosyjskim, węgierskim, chorwackim, słoweńskim, włoskim oraz w języku esperanto. Kursy językowe odbywają się na dwóch poziomach zaawansowania. Oprócz typowej nauki języka opartej na zbiorze interesujących ćwiczeń, gier dydaktycznych i słownikach, strona oferuje również możliwość poznania wielu ciekawych informacji na temat samej Słowacji, jej historii, kultury i atrakcji turystycznych. Wreszcie, portal daje również możliwość nawiązania kontaktów z innymi osobami uczącymi się języka słowackiego. Założenie konta i rozpoczęcie nauki na www.slovake.eu jest całkowicie darmowe.

Do tej pory, z możliwości nauki języka słowackiego na slovake.eu skorzystało już około miliona osób.

 

Źródło: slovake.eu

Klauzule uwierzytelniające tłumaczenie – jak brzmią w różnych językach?

 

 

 

Treść klauzuli uwierzytelniającej tłumaczenie poświadczone w Polsce nie jest dokładnie określona w przepisach. Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego określa jedynie elementy, jakie muszą znaleźć się w poświadczeniu tłumaczenia, nie podaje jednak wprost pełnej treści klauzuli. Podobnie jest w części innych krajów europejskich, ale są również takie, gdzie treść klauzuli jest zdefiniowana przepisami.

Poniżej wskazane formuły to najczęściej stosowane treści klauzul w poszczególnych językach:

język bułgarski:

________ съдебенпреводачза  ________езикпоставен с решениенаПредседателянаОбластния – Търговскиясъд в ______ № ____ от______потвърждавам, ченастоящияпреводизцялоотговарянаоригиналана _____________език.

język czeski:

_____ ustanovenýsoudnítlumočník pro ______ jazyk, jmenovanýpresidentemvýborusoudu – obchodníhosoudurozhodnutím č. ______ ze dne _______ stvrzuji, žepředloženýpřekladzcelaodpovídápřiloženémuoriginálu v ____ jazyce.

język duński:

______translatørogtolk, _____beskikketafkomitatsretten/handelsretten i ___præsidentvedkendelse nr. __af ___bekræfterherved, atforanståendeoversættelse er en fuldstændigognøjagtiggengivelseaffremlagteoriginal i det ____ sprog..

język angielski:

I, _____court interpreter for English, as appointed by the President of the County Court – Commercial Court in ___ Decree No. ____of ___do herebycertifythat the abovetranslationis a faithful and completetranslation of the originaldocumentwritten in the _____language.     

język estoński:

_____________ alaline _________ keelevandetõlk, ametissenimetatud _______ Kaubanduskohtupresidendimäärusega nr. ______ väljaantud ______ kinnitan, et käesolevtõlgevastabtäielikultoriginaalile _________

język francuski:

_________, interprètejudiciairepour la langue _______ constitué/e par décision no. ______ en datedu _____ prise par le Présidentducomitattribunal-de commerce de _______, certifie la présentetraductionconforme à l’original ____________

język grecki:

______δικαστικός μεταφραστής για τηνελληνικήγλώσσα, κατόπιν  απόφασης τουΝομαρχιακού-Εμπορικού δικαστηρίου στο_______με αριθμό____από _________πιστοποιώ ότι η ανωτέρωμετάφραση είναι πιστήμετάφραση του πρωτοτύπου στηνκροατική γλώσσα

język hebrajski:

_________________מתורגמנן/ניתתחתשבועהלשפה___________________ מנוי/הומאושר/ת
עלפיצונשיאבית-המשפטהמחוזי-מסחריב____________מס‘_________מיום_________
מאשר/תבזהשהתרגוםהנ“לזההלמסמךהמקוריהכתובבשפה______________

język łaciński:

_____________________ linguae______________________interpresiudicialisperpetuus, decretoPraesidisIudiciiComitatus/IudiciiCommercialis in__________subnumero _______ die_____________ nominatus, versionemsuperscriptamomnino cum litterisprincipalibus lingua_______________________scriptisconcordareconfirmo. 

język łotewski:

_________ pastāvīgstiesutulksvācuvalodā, iecelts ar valststiesas – tirdzniecībastiesasprezidenta _____ (datums) izdotulēmumu Nr______ apliecinu, ka šistulkojumspilnībāatbilstiesniegtajamoriģinālamhorvātuvalodā__________

język litewski:

_______ nuolatinė(-is) _______ kalbosteismovertėja(-s), kurią(-į) paskyrė ____ Komitatoteismo / Komercinioteismoprezidentas _____ nutarimu Nr_____ tvirtina, jog šisvertimasvisiškaiatitinkalietuviųkalbapateiktądokumentooriginalą.

język węgierski:

__________________ állandó _________ nyelvűbíróságitolmács, akit a __________________ MegyeiBíróság – Cégbíróságelnöke ____________-n kelt ____________ számúhatározatávalnevezett ki, tanusítom, hogy a fentifordításmindenbenmegegyezik a _________ nyelvű  eredetiszöveggel.

język macedoński:

_____ сталенсудскитолкувачза  _____________ јазик, именувансорешениенапретседателотнаЖупанискиот – Трговскиотсудво  ____________ број ___________ од ____________________ потврдувамдекагорниотпреводпотполноодговаранаизворникотсоставенна  _________ јазик.

język niemiecki:

______________ständige/r Gerichtsdolmetscher/in fürdiedeutscheSprache, bestelltdurch den vomPräsidenten des Komitatsgerichtes – Handelsgerichteszu _________erlassenenBeschluß  Nr_________ vom ______ bestätigtdassdievorstehendeÜbersetzungvollständig der in __________ SprachevorgelegtenUrschriftentspricht.

język portugalski:

__________, intérprete da lingua_____, nomeado (ženski r.: nomeada) por Decreto do Presidente do TribunalDistrital/TribunalComercial em _______, número _____ de (dan, brojem bez točke_______ de (mjesec, slovima) _____ de (godina, bez točke), certificoqueestatraduçãocorrespondeaoseuoriginallavrado em _______.

język rumuński:

____________, traducãtorjuridicpermanant de limba _________________, numitprinhotãrâreapreşedinteluiTribunaluluiJudeţean – Comercialdin ___________nr____________ din_________ certific ca traducerea de sus înîntregimecorespundeoriginaluluiîntocmitîn limba _____________

język rosyjski:
___________, постоянныйсудебныйпереводчиканглийского и русскогоязыков, поставленарешениемпредседателяОкружного – Коммерческогосуда в г. _________ № _______ от _______ г., подтверждаю, чтосверхуперечисленныйпереводтекстаполностьюотвечаетсвоемуподлинникуна _________ языке.

język słowacki:
______stály/a súdny/a tlmočník/tlmočníčkajazyka ____ menovaný/á prezidentomKomitátnehosúdu/Obchodnéhosúdu ______ rozhodnutím č. ___z ____potvrdzujem, žetentoprekladúplnesúhlasí s predloženýmprvopisom v ___ jazyku.

język słoweński:
_________, stalnisodnitolmač za ___________jezik, imenovan po določbipredsednikaŽupanijskega/Trgovskegasodišča v _______št. _____od _________, potrjujem, da gornjiprevodpopolnomaustrezaizvirniku, sestavljenem na _______ jeziku.

język hiszpański:
_______________,  intérpretejurado de español, nombrada por el decreto del Presidente del Tribunal del Condado – Comercial de Zagreb, número _______ de __________ certificoque la queantecede es traducciónfiel y completa al español de undocumentoredactado en _____.

język szwedzki:
____________ från­­­­_____ rättstolkför ________ språket, auktoriserad genom beslutavhovrättens/handelsrättensordförande i ____ , nr. ____från ______ bekräftarhärmedattovanståendeöversättningfullständigtmotsvararoriginalhandlingenskrivenpå __________.

język włoski:
_____________________, interpretegiudiziario per l’italiano, nominato dal Presidente del TribunaledellaContea –  TribunaleCommerciale di ____________ al decreto Nº __________   del _________ confermoche la presentetraduzione è conformeall’attooriginaleredatto in ___________.

język ukraiński:
_________ постійнийсудовийперекладачукраїнськоїмови, призначенийрішеннямпрезидентуЖупанійського – Господарськогосуду в _________ номер ________ od _______ підтверджую, щопопереднійперекладповністювідповідаєоригіналуна _________________ мові.