Język rumuński a inne języki romańskie

Język rumuński należy do grupy języków romańskich. Wykazuje wiele podobieństw w odniesieniu do innych języków tej grupy, głównie do języka włoskiego i francuskiego, mniej do języka hiszpańskiego. Posługuje się nim około 24 mln osób, z czego 17,25 mln w samej Rumunii. Dialekt języka rumuńskiego używany w Mołdawii przez radzieckich przywódców nazwany został językiem mołdawskim, jednak  językoznawcy nie uznają go za odrębny język. Pogląd, zgodnie z którym uznano język mołdawski za język odrębny do rumuńskiego propagowany był w ustanowionej w 1924 roku Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, a elementem takiego podejścia było używanie cyrylicy do zapisu tego języka. W 1932 roku system pisma został oficjalnie zmieniony na alfabet łaciński, zaś ortografię ujednolicono ze standardowym językiem rumuńskim.

Język rumuński rozwijał się odrębnie od innych języków romańskich, a na przestrzeni wieków wchłonął różnorodne elementy obce (słowiańskie, tureckie, greckie i węgierskie), jest dzięki temu językiem niezwykle ciekawym i złożonym. Najwięcej podobieństw łączy go z językiem włoskim, posiada około 77% wspólnego z nim słownictwa oraz podobne zasady gramatyczne. Co więcej, rumuński podobny jest do włoskiego bardziej niż włoski do rumuńskiego. Rumun słysząc język włoski zawsze co nieco zrozumie, Włoch zrozumie z wypowiedzi po rumuńsku znacznie mniej. Rumuński nie będzie też zrozumiały dla użytkowników francuskiego, katalońskiego, hiszpańskiego czy portugalskiego, jeśli wcześniej nie uczyli się tego języka.

Rumuński jest jedynym językiem romańskim, w którym rodzajniki określone są enklityczne, czyli są dołączane na końcu rzeczownika jako przyrostki, a nie na początku (jako przedrostki). Zostały one ukształtowane, jak w innych językach romańskich, z łacińskich zaimków wskazujących. Rzeczowniki w języku rumuńskim występują w trzech rodzajach: męskim, żeńskim i nijakim. Rodzajnik określony ma różne formy w zależności od tego czy rumuńskim słowo, do której należy jest rodzaju męskiego lub żeńskiego. Rodzajnik określony słów rodzaju męskiego to –ul, a żeńskiego -a.

Język rumuński odziedziczył z łaciny pięć przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik i wołacz. Morfologicznie mianownik i biernik są identyczne w przypadku rzeczowników; podobnie, dopełniacz i celownik mają wspólną formę (pary te są jednak różne w odmianie zaimków osobowych).

Z innymi językami romańskimi język rumuński łączy podoba odmiana czasowników – odmieniają się one przez osoby, liczby, czasy, tryby oraz strony.

Filologię rumuńską można studiować w Polsce na kilku uczelniach wyższych, między innymi na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Uniwersytecie Warszawskim. Na wielu uczelniach, rumuńskiego można też uczyć się jako języka dodatkowego w tracie studiów na kierunku romanistyka.

 

Podobne artykuły:

Język czeski a język słowacki

Fałszywi przyjaciele” w języku serbskim

„Fałszywi przyjaciele” w języku bułgarskim

„Fałszywi przyjaciele” w języku rosyjskim

 

 

 

Tłumaczenie poświadczone z oryginału, czy z kopii?

Pisemne tłumaczenie poświadczone ma zawsze postać papierowego dokumentu opatrzonego klauzulą uwierzytelniającą oraz urzędową pieczęcią tłumacza przysięgłego i jego podpisem. Na pieczęci tłumacza widnieje w otoku jego imię i nazwisko oraz wskazanie języka, w zakresie którego ma uprawnienia, a w środku numer pozycji, pod którą został wpisany  na listę tłumaczy przysięgłych Ministerstwa Sprawiedliwości.

Tłumaczenie poświadczone musi spełniać szereg kryteriów:

  1. Mieć postać dokumentu pisanego (w praktyce najczęściej wydruku komputerowego),
  2. Zawierać następujące elementy:

nagłówek zawierający informację z jakiego języka tłumaczenie zostało wykonane,

– na każdej stronie – odcisk okrągłej pieczęci tłumacza przysięgłego wraz z podpisem lub parafką,

– na końcu – klauzulę poświadczającą zgodność tłumaczenia z tekstem źródłowym.

Tłumacz jest zobowiązany do zaznaczenia  czy tłumaczenie zostało wykonane z oryginału, czy z odpisu lub kopii. Choć nie wynika to z obowiązującej Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego regulującej kwestie sposobu przygotowywania tłumaczeń, w znowelizowanym Kodeksie Tłumacza Przysięgłego znalazł się zapis, aby w przypadku wykonywania tłumaczenia poświadczonego z kopii, w sposób trwały kopię taką połączyć z tłumaczeniem. Oznacza to, że również tłumaczenie wykonywane z dokumentów przesłanych w postaci skanu można połączyć trwale z wydrukiem takiego skanu, co powinno pozwolić na uniknięcie ewentualnych niejasności.

W formule uwierzytelniającej na końcu tłumaczenia tłumacz przysięgły umieszcza również oznaczenie pozycji w repertorium, pod którą tłumaczenie zostało wpisane, miejsce i datę sporządzenia tłumaczenia oraz odcisk tuszowej pieczęci okrągłej i swój podpis.

Tak więc, mimo braku formalnych przeszkód uniemożliwiających tłumaczenie z kopii czy ze skanu, należy mieć na uwadze, że w przypadku tłumaczenia z kopii wzmianka o tym zawsze znajdzie się na tłumaczeniu oraz w repertorium. Tłumacz przysięgły nie może nigdy poświadczać tłumaczenia jako wykonanego z oryginału, jeśli osobiście go nie widział. Takie postępowanie może narażać go na poważne konsekwencje prawne.

Podobne artykuły:

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy 

 

 

Platforma szkoleń dla tłumaczy literackich PETRA E-Network

W styczniu 2017 roku uruchomiona została Europejska Sieć Edukacji i Szkolenia Tłumaczy Literatury Petra E-Network. Projekt ten powstał w celu umożliwienia najlepszym tłumaczom literatury z całej Europy poszerzanie ich kompetencji. Platforma ta ma być również miejscem wymiany doświadczeń między tłumaczami, dyskusji na tematy związane z tłumaczeniami, sprawami zawodowymi i nie tylko.

Nadrzędnym celem platformy ma być poprawa kompetencji tłumaczeniowych prowadząca do podnoszenia jakości przekładów książek, ma również umożliwić autorom przekładów zaistnienie na szerszym obszarze. Skala PETRA E-Framework (dostępna tutaj) pokazuje obszary i poziomy tłumaczenia książek.

Obecnie jest dostępna w następujących wersjach językowych: angielskiej, bułgarskiej, francuskiej, hiszpańskiej, niderlandzkiej, niemieckiej, portugalskiej, węgierskiej i włoskiej. Do sieci PETRA-E mogą przystąpić wszystkie osoby zainteresowane podwyższaniem swoich kompetencji zawodowych w zakresie tłumaczeń literatury. Zgłoszenia oraz pytania należy kierować do sekretariatu PETRA-E przy NederlandseTaalunie (c/o Karlijn Waterman, PB 10595, NL 2501 HN Den Haag, Holandia, petra-e@taalunie.org).

Przeczytaj również:

Przykłady testów egzaminacyjnych dla kandydatów na tłumaczy przysięgłych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy 

Klauzule uwierzytelniające tłumaczenie- jak brzmią w różnych językach ? 

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy

 

Sposób przygotowywania tłumaczeń poświadczonych precyzuje Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 roku   http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20042732702.    Rodzaje czynności, jakie może wykonywać tłumacz przysięgły zostały określone w art. 13 tej ustawy. Zgodnie z nimi, tłumacz przysięgły ma prawo do sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na język obcy. W obecnym stanie prawnym tłumacz przysięgły, mający uprawnienia do dokonywania tłumaczeń w zakresie dwóch (lub większej liczby) języków obcych, nie ma natomiast prawa wykonywania bezpośredniego tłumaczenia poświadczonego między tymi językami. W obowiązującej ustawie nie ma bowiem o tym mowy. Zadaniem tłumacza przysięgłego w takich przypadkach jest zatem najpierw przetłumaczenie dokumentu z określonego języka obcego na język polski, a dopiero następnie przetłumaczenie go z języka polskiego na kolejny język obcy.

Wynikający z takiego stanu prawnego sposób przygotowywania tłumaczeń przysięgłych z języka obcego na obcy spotyka się często z niezrozumieniem ze strony klientów. Dodatkowo mylący może być fakt, iż jeszcze do niedawna obowiązywały przepisy pozwalające tłumaczom przysięgłym z uprawnieniami do dwóch lub więcej języków na wykonywanie bezpośrednich tłumaczeń między nimi. Było tak na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych, które pozwalało na tłumaczenie z języka obcego na inny język obcy w zakresie ustanowienia.

Jak zatem wygląda to obecnie w praktyce? Przyjmijmy, że klient przynosi do tłumaczenia dokument w języku angielskim, żądając jego przetłumaczenia na język niemiecki. Tłumacz wykonuje zatem najpierw tłumaczenie poświadczone z języka angielskiego na polski, a następnie z języka polskiego na niemiecki. Powstają zatem dwa odrębne dokumenty  – dwa tłumaczenia zapisane każde osobno pod innym numerem w repertorium. Oczywiście, należność za takie zlecenie również naliczana jest dwukrotnie.

Nauka języka słowackiego przez Internet

Od roku 2011 działa założona przez słowackie stowarzyszenie Edukácia@Internet strona internetowa www.slovake.eu, której podstawowym celem jest umożliwienie ludziom na całym świecie nauki języka słowackiego. Strona powstała przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej i obecnie jest dostępna bezpłatnie. Jej twórcy podkreślają jednak, że choć nie pobierają opłat za samą rejestrację i naukę języka, wsparcie finansowe ze strony jej użytkowników będzie mile widziane i pomoże w dalszym rozwoju strony.

Naukę języka słowackiego ułatwić ma dostępność strony w kilku wersjach językowych. Obecnie strona jest dostępna w języku słowackim, czeskim, polskim, angielskim, niemieckim, litewskim, hiszpańskim, francuskim, rosyjskim, węgierskim, chorwackim, słoweńskim, włoskim oraz w języku esperanto. Kursy językowe odbywają się na dwóch poziomach zaawansowania. Oprócz typowej nauki języka opartej na zbiorze interesujących ćwiczeń, gier dydaktycznych i słownikach, strona oferuje również możliwość poznania wielu ciekawych informacji na temat samej Słowacji, jej historii, kultury i atrakcji turystycznych. Wreszcie, portal daje również możliwość nawiązania kontaktów z innymi osobami uczącymi się języka słowackiego. Założenie konta i rozpoczęcie nauki na www.slovake.eu jest całkowicie darmowe.

Do tej pory, z możliwości nauki języka słowackiego na slovake.eu skorzystało już około miliona osób.

 

Źródło: slovake.eu

Repertorium tłumacza przysięgłego

Repertorium jest specjalnym rejestrem tłumaczeń poświadczonych pisemnych oraz ustnych wykonanych przez tłumacza przysięgłego. Samo słowo repertorium pochodzi od łacińskiego wyrazu reperire, co dosłownie oznacza ‘wyszukiwać’.

Zawartość repertorium tłumacza przysięgłego precyzują przepisy art. 17 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego  z dnia 25 listopada 2004 r. (Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 273, poz. 2702). Przepisy określają szczegółowo zawartość każdej z rubryk repertorium i dotyczą wszelkich czynności, jakie mogą być – zgodnie z ustawą – wykonywane przez tłumaczy przysięgłych.

Repertorium tłumacza może być prowadzone zarówno w formie papierowej, jak również w formie elektronicznej. Na rynku dostępne są programy do prowadzenia repertorium mogące w znacznej mierze ułatwić wprowadzanie danych i rozliczanie zleceń. Niektóre z programów posiadają również odrębne moduły do wystawiania faktur. W praktyce jednak nie ma potrzeby zakupu specjalnych programów, gdyż opracowanie prostego formularza przy użyciu typowych programów biurowych nie powinno nikomu przysporzyć kłopotów.

Niezależnie od formy, w jakiej tłumacz przysięgły prowadzi repertorium (papierowej lub elektronicznej), istotne jest aby uczynił zadość obowiązkom wynikającym z art. 17 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego.  Do obowiązków tych należy również podjęcie takich działań w zakresie prowadzenia repertorium, aby umożliwić uprawnionemu organowi przeprowadzanie w każdym momencie jego kontroli. Oznacza to konieczność zadbania o zabezpieczenie ewentualnych kopii plików, w jakich jest zapisane repertorium, względnie jego okresowe drukowanie i bezpieczne przechowywanie. Jest to niezwykle istotne, zwłaszcza że ustawa nie nakłada na tłumaczy przysięgłych obowiązku przechowywania skanów czy kopii wykonywanych tłumaczeń poświadczonych. Utrata danych z pliku z zapisem repertorium mogłaby zatem oznaczać brak możliwości odtworzenia repertorium.

Od wejścia w życia obowiązującej Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, kontrolę nad poprawnością prowadzenia repertorium przeprowadzają urzędy wojewódzkie, a nie je wcześniej sądy rejonowe. Z racji tego, że kwestie oceny wpisów w repertorium zawsze budziły i budzą szereg niejasności i wątpliwości, w grudniu 2012 roku Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministerstwie Sprawiedliwości opracowała dokument zawierający podstawowe zasady prowadzenia repertorium. Dokument ten ma być pomocny dla tłumaczy oraz dla urzędników przeprowadzających kontrolę. Pełna treść dokumentu, którego pełna nazwa brzmi Zasady oceny poprawności prowadzenia repertorium czynności tłumacza przysięgłego stosowane przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministrze Sprawiedliwości, opublikowana została na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości.

Źródła: spj.pl, www.bip.ms.gov.pl