Język wilamowski i groźba jego zaniku

Mieszkańcy małej wioski Wilamowice, znajdującej się w okolicy Bielska-Białej, od stuleci mówią zupełnie odrębnym językiem – językiem wilamowickim (wymysiöeryś). Język, a właściwie etnolekt wilamowicki należy do rodziny języków germańskich, a dokładniej do grupy zachodniogermańskiej. Język ten na terenie obecnych Wilamowic pojawił się najpewniej za sprawą przybyłych na te tereny w XII wieku osadników z Niemiec, Holandii i Szkocji. Dlatego, choć język wilamowicki wywodzi się najprawdopodobniej z XII-wiecznej wersji języka niemieckiego, widoczne są w nim silne wpływy języka niderlandzkiego, dolnosaksońskiego, fryzyjskiego, angielskiego oraz szkockiego.

Do drugiej wojny światowej język wilamowicki był podstawowym narzędziem komunikacji mieszkańców miasteczka. Po roku 1945 jego używanie zostało zabronione przez ówczesne władze komunistyczne, co spowodowało, iż zaczął powoli wymierać. Dziś posługuje się nim zaledwie około 50 osób, głównie starszych oraz grupka pasjonatów, uczących się go z zamiłowania i starająca się zatrzymać proces jego zaniku. W wyniku działań takich osób, w 2003 roku w miejscowej szkole podstawowej zorganizowane zostały lekcje języka wilamowskiego, a nauczaniem zajął się Wilamowski poeta Józef Gara. Jednak chętnych do nauki było niewiele.Z powodu spadku zainteresowania grupa rozpadła się, a dalszym poznawaniem kultury Wilamowskiej zainteresowanych było zaledwie kilka osób. Jedną z nich był Tymoteusz Król, który postanowił nie dopuścić do zaniku języka wilamowickiego i oprócz podjęcia aktywnej nauki tego języka zaczął sam dokumentować i nagrywać osoby mówiące po wilamowicku. Wystąpił również z wnioskiem do Biblioteki Kongresu USA o wpisanie języka wilamowickiego na listę języków świata. Język ten został też zarejestrowany w Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej i w 2007 r. przydzielono mu kod ISO i skrót wym.

W czasach współczesnych prowadzonych jest wiele działań, mających na celu umożliwienie przetrwania języka wilamowickiego. W ramach ratowania wymierającego języka i kultury wilamowickiej powstają nowe utwory i piosenki w tym języku. Kulturę wilamowicką, stroje, pieśni i tańce propaguje Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Wilamowice”, który ma swoją stronę na Facebooku, a Stowarzyszenie Wilamowianie uruchomiło stronę internetową poświęconą językowi i kulturze wilamowickiej.

A oto próbka języka wilamowickiego na przykładzie modlitwy Ojcze nasz:

YnzerFoter, dübystymhymuł,

Daj noma zułzajngywajt;

Daj Kyngrajchzułdö kuma;

Daj wyła zułzajnymhymułan uf der aot;

dosynzergywynłichysbrutgaoynshaojt;

anfercajynsynzersiułda,

wi wir aojfercajn y ynzynsiułdigia;

ny łat yns cyn zynda;

zunderkaonstynsreta fum nistgüta.

[Do Dajs ej z Kyngrajchandymaocht, ans łaowa uf inda.]

                          Amen

 

I krótki film na temat języka wilamowickiego:

 

Zobacz również:

Najdziwniejsze języki świata

Ważność tłumaczeń poświadczonych wykonanych przez tłumacza zaprzysiężonego za granicą

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w naszym kraju, wszelkiego rodzaju dokumenty na  potrzeby obrotu prawnego w Polsce powinny zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego, który uprawnienia do wykonywania zawodu nabył w naszym kraju.

Zdarza się, że nieświadomi tego klienci, przebywając za granicą zlecają tłumaczenie różnych dokumentów tamtejszym tłumaczom przysięgłym, chcąc zaoszczędzić choćby na czasie. Niestety, polskie urzędy i instytucje nie uznają tłumaczeń wykonanych przez tłumaczy przysięgłych zaprzysiężonych za granicą, odsyłając je po ponownego tłumaczenia lub uwierzytelnienia przez tłumacza polskiego.

Tłumacz przysięgły może oczywiście w takiej sytuacji jedynie poświadczyć tłumaczenie wykonane przez zagranicznego tłumacza.  Najczęściej stosowaną praktyką w takich przypadkach jest jednak sporządzenie tłumaczenia od nowa, zgodnie z formalnymi wymogami dotyczącymi tłumaczeń poświadczonych w Polsce.  W takim przypadku tłumacz przysięgły ma prawo do pobrania za takie zlecenie pełnego wynagrodzenia.

Szkoda, że najmniej takiej sytuacji prawnej świadomi są klienci, których potrzeba powtórnego tłumaczenia, a w zwłaszcza dokonania kolejnej płatności za tłumaczenie tego samego dokumentu zwykle bardzo irytuje. W szczególności, jeśli za tłumaczenie dokumentów muszą zapłacić „ekspresową” stawkę, gdyż inaczej planowanych formalności nie zdążyliby załatwić w czasie swojego, zwykle dość krótkiego pobytu w kraju.

Czytaj również:

Tłumaczenie uwierzytelnione zagranicznego prawa jazdy 

 

Platforma szkoleń dla tłumaczy literackich PETRA E-Network

W styczniu 2017 roku uruchomiona została Europejska Sieć Edukacji i Szkolenia Tłumaczy Literatury Petra E-Network. Projekt ten powstał w celu umożliwienia najlepszym tłumaczom literatury z całej Europy poszerzanie ich kompetencji. Platforma ta ma być również miejscem wymiany doświadczeń między tłumaczami, dyskusji na tematy związane z tłumaczeniami, sprawami zawodowymi i nie tylko.

Nadrzędnym celem platformy ma być poprawa kompetencji tłumaczeniowych prowadząca do podnoszenia jakości przekładów książek, ma również umożliwić autorom przekładów zaistnienie na szerszym obszarze. Skala PETRA E-Framework (dostępna tutaj) pokazuje obszary i poziomy tłumaczenia książek.

Obecnie jest dostępna w następujących wersjach językowych: angielskiej, bułgarskiej, francuskiej, hiszpańskiej, niderlandzkiej, niemieckiej, portugalskiej, węgierskiej i włoskiej. Do sieci PETRA-E mogą przystąpić wszystkie osoby zainteresowane podwyższaniem swoich kompetencji zawodowych w zakresie tłumaczeń literatury. Zgłoszenia oraz pytania należy kierować do sekretariatu PETRA-E przy NederlandseTaalunie (c/o Karlijn Waterman, PB 10595, NL 2501 HN Den Haag, Holandia, petra-e@taalunie.org).

Przeczytaj również:

Przykłady testów egzaminacyjnych dla kandydatów na tłumaczy przysięgłych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy 

Klauzule uwierzytelniające tłumaczenie- jak brzmią w różnych językach ? 

Jak odróżnić języki azjatyckie

Kiedy mamy do czynienia z pismem azjatyckim, często napotykamy trudności w rozpoznawaniu czy to pisownia chińska, koreańska czy może japońska.

Rozróżnienie tych pisowni nie jest jednak aż tak skomplikowane. Poniższa grafika w bardzo przejrzysty i zabawny sposób obrazuje różnice w pisowni języka chińskiego, koreańskiego i japońskiego.

Źródło: http://imgur.com

No tak, ale jak zrozumieć słowa które dla nas Europejczyków brzmią nad wyraz obco? Cóż, chyba nie pozostaje nic innego jak wybrać się na kurs, na którym krok po kroku zdobędziemy chociażby podstawy do tego, by rozumieć wypowiedzi ustne w danym języku i zacząć się nim posługiwać.

Ciekawostki dotyczące języków azjatyckich:

Zobacz także:

Jakich języków warto się uczyć ?

Język chiński – czy opłaca się nauka tego języka ?

 

Najdziwniejsze języki świata

Na świecie jest wiele języków, które nam Europejczykom mogą wydawać się dość ekstrawaganckie, niezwykłe, albo nawet zabawne, nie tylko ze względu na sam zapis alfabetu, ale również pod względem dźwiękowym. Przykładem języka brzmiącego dla Polaków zabawnie jest chociażby język czeski. Daleko mu jednak do języków, które powszechnie uznawane są za najdziwniejsze języki świata.

  • Język rotokas narodził się w Papui-Nowej Gwinei i jest uważany za najprostszy język świata –alfabet tego języka składa się jedynie z 11 liter. Występuje w nim tylko 5 samogłosek i 6 spółgłosek. Mówi nim około 4000 osób zamieszkujących wyspę Bougainville.
  • Tuyuca należy do języka Indian ze wschodniej Amazonii i należy do najtrudniejszych języków świata. Jest językiem polisyntetycznym, co oznacza, że praktycznie nie ma w nim różnicy między słowem, a zdaniem, dlatego ze zlepków głosem powstają przedziwne słowa jak na przykład hóabãsiriga – co oznacza „nie wiedziałem jak to pisać”. Cechą, jaką czyni ten język jednym z najbardziej zdumiewających języków jest też występowanie wielu rodzajów. Podczas, gdy w języku polskim mamy rodzaj żeński, męski i nijaki, w języku tuyucarodzajów rodzajów jest aż 140. Językiem tuyuca mówi mniej niż 1000 osób.
  • Językiem arczyńskim posługują się mieszkańcy wioski Archib znajdującej się na wybrzeżu Morza Kaspijskiego w Rosji. Szacuje się, że posługuje nim zaledwie ok. 1000 osób, ale tylko i wyłącznie w formie mówionej, w ogóle nie posiada on bowiem formy pisanej. Stosowany jest głównie w sytuacjach nieformalnych – przede wszystkim porozumiewają się w nim członkowie rodzin i znajomi.
  • Na wyspie o nazwie Sentinel Północny  na terenie Indii żyje plemię uważane za jedno z ostatnich, któremu udało się uniknąć kontaktu z białym człowiekiem – to lud Sentinel, któremu udało się tak długo obronić dzięki unikalnej polityce witania wszystkich gości strzałami z łuków. Posiadają oni własny język – język sentinelski, który prawdopodobnie jest podobny do innych języków andamańskich – w grupie tej wszystkie rzeczowniki bazują na częściach ciała. Jednak poza tym nie wiemy o nim praktycznie nic – jest on tym samym chyba najbardziej tajemniczym językiem świata.
  • Język yupik to język eskimoski, używany zarówno na Alasce jak i na Syberii. Do jego zapisu używa się alfabetu łacińskiego. W zakresie tego języka mamy do czynienia z pięcioma głównymi odmianami, a jego poszczególni użytkownicy nie zawsze się rozumieją. Należy do grupy języków polisyntetycznych. Pojedyncze słowa w tym języku mogą zawierać w sobie bardzo wiele treści. Przykładowo, wyraz ‘tuntussuqatarniksaitengqiggtuq” oznacza „nie powiedział nam znów, że idzie polować na renifery” 🙂
  • Silbo gomero zwany także silbo (hiszp. silbar znaczy „gwizdać”) to  język gwizdów używany przez mieszkańców wyspy Gomera (Wyspy Kanaryjskie). Język ten powstał, aby ułatwić komunikację na długich dystansach, w górskich dolinach. Krzyk mógłby być niezrozumiały, echo kompletnie by go zaburzyło, podczas gdy gwizd niesie się idealnie. Spółgłoski i samogłoski w tym języku rozróżniane są na podstawie rosnącej lub opadającej częstotliwości, tym samym można w nim tworzyć pełne słowa i zdania.
  • Xhosa (lub Khosa) to jeden z ważniejszych języków z rodziny bantu. Językiem tym posługuje się południowoafrykański lud Xhosa, a liczbę użytkowników szacuje się na około 5,6 miliona osób. Zalicza się go do języków mlaskowych, a więc takich języków, których cechą charakterystyczną jest występowanie tzw. mlasków, mających status fonemów.
  • W brazylijskiej części dżungli amazońskiej żyją Indianie zwący się Pirahã, co oznacza „prości”. Język pirahã jest jedynym żywym językiem z rodziny mura. Mimo częstych kontaktów z kulturą zachodnią i językiem portugalskim większość członków plemienia pozostaje jednojęzyczna. Ludzie ci nie chcą uczyć się obcych języków (zwanych przez nich xapagáiso – zakrzywiony) w obawie przed utratą własnej tożsamości.
  • Język pitjantjatjara to język używany wśród Aborygenów z ludu Anangu, zamieszkujących środkową Australię. Jego cechą charakterystyczną jest to, że posiada tylko trzy samogłoski – a, i oraz u. Zapis dokonywany jest alfabetem łacińskim. Najdłuższe słowo w tym języku to nazwa wzgórza w południowej Australii – „Mamungkukumpurangkuntjunya”, co oznacza dosłownie „tam, gdzie sika diabeł” 🙂
  • Język !Xóõ używany w Botswanie słynie z ogromnej liczby fonemów. Używa się w nim 87 spółgłosek (w tym 20 mlaśnięć/klików), 20 samogłosek i 2 tony. Jest językiem khoisan z podrodziny tuu i porozumiewa się nim około 3 tysięcy osób zamieszkujących okolice Botswany i Namibii. Naukowcy twierdzą, że !Xóõ może być jednym z najstarszych języków świata – podobnym, dziesiątki tysięcy lat temu mieli się porozumiewać nasi wspólni przodkowie w Afryce .

Źródło: http://www.geekweek.pl/galerie/4220/najdziwniejsze-jezyki-swiata http://www.sekretypoliglotow.pl/25-ciekawych-faktow-na-temat-jezykow http://www.zafascynowanazyciem.pl/kultura-i-jezyki-najdziwniejsze-jezyki-swiata-czesc-2/ http://jeznach.neon24.pl/post/133341,ktory-najtrudniejszy-cz-ii

Sprawozdanie z działalności Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych za rok 2016

Jak co roku, działająca w Ministerstwie Sprawiedliwości Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych opublikowała dokument podsumowujący jej roczną działalność. W Sprawozdaniu z Działalności KOZ Tłumaczy Przysięgłych można zapoznać się z liczbą oraz rodzajami spraw rozpatrywanych przez Komisję w roku 2016.

Pełny raport z działalność KOZ Tłumaczy Przysięgłych można obejrzeć na stronach Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich pod tym linkiem.

Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych została powołana 1 września 2005 r, a jej rolą jest prowadzenie postępowań dyscyplinarnych dotyczących tłumaczy przysięgłych. Postępowania takie mogą być wszczęte na wniosek Ministra Sprawiedliwości lub wojewody. W skład Komisji wchodzi pięciu prawników oraz czterech tłumaczy przysięgłych.

Z opublikowanego Sprawozdania wynika, że w roku 2016 Komisja przeprowadziła łącznie 57 postępowań dyscyplinarnych, w odpowiedzi na 20 wniosków, które wpłynęły od Ministra Sprawiedliwości oraz 37 wniosków otrzymanych od wojewodów.

W 44 przypadkach potwierdzono naruszenie przez tłumaczy przysięgłych art. 14 pkt. 1 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, czyli wykonywanie obowiązków tłumacza z niezachowaniem szczególnej staranności i bezstronności.

Sprawozdanie prezentuje wyniki postępowań dyscyplinarnych z roku 2016 w różnych ujęciach, w tym również na wykresach. Sprawozdanie jest dokumentem udostępnianym do publicznej wiadomości, przy czym jest ono sporządzane w sposób ogólny, bez podawania szczegółowych danych osobowych tłumaczy.

Podobne artykuły:

Jak zostać tłumaczem przysięgłym

Platforma szkoleń dla tłumaczy literackich PETRA E-Network

 

Tłumaczenia poświadczone z języka obcego na obcy

 

Sposób przygotowywania tłumaczeń poświadczonych precyzuje Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 roku   http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20042732702.    Rodzaje czynności, jakie może wykonywać tłumacz przysięgły zostały określone w art. 13 tej ustawy. Zgodnie z nimi, tłumacz przysięgły ma prawo do sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na język obcy. W obecnym stanie prawnym tłumacz przysięgły, mający uprawnienia do dokonywania tłumaczeń w zakresie dwóch (lub większej liczby) języków obcych, nie ma natomiast prawa wykonywania bezpośredniego tłumaczenia poświadczonego między tymi językami. W obowiązującej ustawie nie ma bowiem o tym mowy. Zadaniem tłumacza przysięgłego w takich przypadkach jest zatem najpierw przetłumaczenie dokumentu z określonego języka obcego na język polski, a dopiero następnie przetłumaczenie go z języka polskiego na kolejny język obcy.

Wynikający z takiego stanu prawnego sposób przygotowywania tłumaczeń przysięgłych z języka obcego na obcy spotyka się często z niezrozumieniem ze strony klientów. Dodatkowo mylący może być fakt, iż jeszcze do niedawna obowiązywały przepisy pozwalające tłumaczom przysięgłym z uprawnieniami do dwóch lub więcej języków na wykonywanie bezpośrednich tłumaczeń między nimi. Było tak na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych, które pozwalało na tłumaczenie z języka obcego na inny język obcy w zakresie ustanowienia.

Jak zatem wygląda to obecnie w praktyce? Przyjmijmy, że klient przynosi do tłumaczenia dokument w języku angielskim, żądając jego przetłumaczenia na język niemiecki. Tłumacz wykonuje zatem najpierw tłumaczenie poświadczone z języka angielskiego na polski, a następnie z języka polskiego na niemiecki. Powstają zatem dwa odrębne dokumenty  – dwa tłumaczenia zapisane każde osobno pod innym numerem w repertorium. Oczywiście, należność za takie zlecenie również naliczana jest dwukrotnie.

Repertorium tłumacza przysięgłego

Repertorium jest specjalnym rejestrem tłumaczeń poświadczonych pisemnych oraz ustnych wykonanych przez tłumacza przysięgłego. Samo słowo repertorium pochodzi od łacińskiego wyrazu reperire, co dosłownie oznacza ‘wyszukiwać’.

Zawartość repertorium tłumacza przysięgłego precyzują przepisy art. 17 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego  z dnia 25 listopada 2004 r. (Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 273, poz. 2702). Przepisy określają szczegółowo zawartość każdej z rubryk repertorium i dotyczą wszelkich czynności, jakie mogą być – zgodnie z ustawą – wykonywane przez tłumaczy przysięgłych.

Repertorium tłumacza może być prowadzone zarówno w formie papierowej, jak również w formie elektronicznej. Na rynku dostępne są programy do prowadzenia repertorium mogące w znacznej mierze ułatwić wprowadzanie danych i rozliczanie zleceń. Niektóre z programów posiadają również odrębne moduły do wystawiania faktur. W praktyce jednak nie ma potrzeby zakupu specjalnych programów, gdyż opracowanie prostego formularza przy użyciu typowych programów biurowych nie powinno nikomu przysporzyć kłopotów.

Niezależnie od formy, w jakiej tłumacz przysięgły prowadzi repertorium (papierowej lub elektronicznej), istotne jest aby uczynił zadość obowiązkom wynikającym z art. 17 Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego.  Do obowiązków tych należy również podjęcie takich działań w zakresie prowadzenia repertorium, aby umożliwić uprawnionemu organowi przeprowadzanie w każdym momencie jego kontroli. Oznacza to konieczność zadbania o zabezpieczenie ewentualnych kopii plików, w jakich jest zapisane repertorium, względnie jego okresowe drukowanie i bezpieczne przechowywanie. Jest to niezwykle istotne, zwłaszcza że ustawa nie nakłada na tłumaczy przysięgłych obowiązku przechowywania skanów czy kopii wykonywanych tłumaczeń poświadczonych. Utrata danych z pliku z zapisem repertorium mogłaby zatem oznaczać brak możliwości odtworzenia repertorium.

Od wejścia w życia obowiązującej Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, kontrolę nad poprawnością prowadzenia repertorium przeprowadzają urzędy wojewódzkie, a nie je wcześniej sądy rejonowe. Z racji tego, że kwestie oceny wpisów w repertorium zawsze budziły i budzą szereg niejasności i wątpliwości, w grudniu 2012 roku Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministerstwie Sprawiedliwości opracowała dokument zawierający podstawowe zasady prowadzenia repertorium. Dokument ten ma być pomocny dla tłumaczy oraz dla urzędników przeprowadzających kontrolę. Pełna treść dokumentu, którego pełna nazwa brzmi Zasady oceny poprawności prowadzenia repertorium czynności tłumacza przysięgłego stosowane przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministrze Sprawiedliwości, opublikowana została na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości.

Źródła: spj.pl, www.bip.ms.gov.pl